Karanlık günlerden aydınlık günlere geçiş yapacağımız umudunu hiç kaybetmeden gündemin arka planlarında kalan bir konuyu bugün sizlere anlatmak istiyorum. Kültür ekonomisi! Bu kavram ile daha önceleri dağınık olarak tanışmış olsak da, TÜİK’in19 Aralık 2016 yılı, 2014-2015 yılını kapsayan bülteni ile resmi bir bakış açısı yakalama fırsatına ulaşıyoruz. Kısa bir araştırma ile TAVAK (Türkiye Avrupa Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı) vakfının da konu ile ilgili 2016 yılında yayınlanmış “Türkiye’de Kültür (Kreatif) Ekonomisinin Boyutları” isimli bir araştırması bulunmakta. TAVAK’ın araştırma raporunun tarihi Ocak 2016 iken TÜİK’in ver açıklama tarihi 19 Aralık 2016.

Aralarında bazı hesaplama farklılıkları bulunmaktadır. Mesela TAVAK’ın yayınında “2014 için 57,13 milyar dolarlık bir kültürel mal ve hizmet üretimi-tüketimi olduğunu ortaya koymuştur. Buda GSYİH’nin %7,1 ‘lik bir kısmına denk gelmektedir.” Şeklinde bir açıklama yapılırken TÜİK ise “Kültür harcamalarının, gayri safi yurtiçi hasılaya oranı 2014 yılına %1,5 iken, 2015 yılında %1,4’e düştü.” Şeklinde bir açıklama yapmaktadır. Yine TAVAK raporunda “Kültür harcamalarının 2014 yılının 798 Milyar $ değerinde olan GSYİH’nın %7,1’ine karşılık gelmektedir. Bu, aynı yılın milli gelirinin %7,1’i anlamına gelmektedir.” şeklinde farklı bir hesaplama yapmaktadır. Anlaşılan aralarında bir hesaplama farklılığı bulunduğu aşikar.

Sayısal olarak karşılaştırma yapmayı bir kenara bırakacak olursak kültür ekonomisi ile ilgili olarak TAVAK raporun da şunlar anlatılmaktadır;

- Kültür ekonomisinin kapsamı olarak, ““Kültür ürünü” olarak adlandırılan kültürel mal ve hizmetler için çağdaş devlet, merkezi ve yerel bütçelerinden; aileler kendi bütçelerinden kültürel harcamalar için, gelir düzeylerine de bağlı olarak daha anlamlı, önemli paylar ayırmakta, yatırımcılar kültür alanlarına dönük ekonomik yatırımlar yapmakta, şirketler, sosyal sorumluluk çerçevesinde kültüre dönük bütçeler ayırmakta, kültür odaklı vakıflar bu sürece katkıda bulunmaktalar.”

- Kültür ekonomisinin tanımı olarak, “Sektöre ilişkin farklı tanımlamalardaki ortak paydaya işaret eden “yaratma eylemi”; sanattan mimariye, yayıncılıktan yazılıma, kültür ekonomisi başlığı altında yer alan tüm alanlardaki kültürel ve yaratıcı faaliyetin çıkış noktası olarak kabul edilmektedir ve bu doğrultuda da kültür (kreatif) sektörü, kâr güdümlü olan ve kültürel (kreatif) ürün ve hizmetlerin yaratım, üretim, dağıtımıyla ilgilenen kültür ve kreatif işletmelerin tamamını kapsamaktadır.”

- Kültür ekonomisinin önemi olarak, “2010 Avrupa Rekabetçilik raporuna ve diğer kaynaklara göre, AB’de kültürel ve yaratıcı sektörler GSYİH’nın %3,3’ü ila %4,5’inden sorumludur ve 7 ila 8,5 milyon kişiye iş imkanı sağlamaktadır. Bağımsız araştırmalar, yaratıcı girdiler için ortalama miktarın iki katını harcayan firmaların ürün yenilikleri sunma ihtimallerinin %25 daha fazla olduğunu göstermektedir. Diğer ikincil etkiler arasında, turizm, moda, yüksek kaliteli ve pahalı endüstriler ve geleneksel imalat endüstrileri üstündeki pozitif etki bulunmaktadır.”

- Kapsadığı alt sektörler itibariyle büyüklüğü “Türkiye’nin kültür (kreatif) sektörü ele alındığında, 13 ana endüstri dalı altında toplam 53 alt sektör ortaya çıkmaktadır”

Kültür ekonomisinin ekonomik bir anlamı olması adına diğer sektörlere yapılan teşvik ve özendirici faaliyetlerin bu sektör için de uygulanması gerektiği ve giderek önem kazanan bir alan olduğu için de, değer anlamında GSYH’ya bir katkısının olacağını unutmamak gerekir. GSYH artışını önemsemek değer yaratan sektör yelpazesini genişletmekle sağlanabilecektir.

Daha fazla bilgi için;

http://www.tavakvakfi.com/wp-content/uploads/2016/03/K%C3%BClt%C3%BCr-Kreatif-Ekonomisi-OCAK-2016-1.pdf

www.tuik.gov.tr/PdfGetir.do?id=21549; file:///C:/Users/kmu/Downloads/K%C3%BClt%C3%BCr_Ekonomisi_19.12.2016.pdf