Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğüne (TİGEM) bağlı Antalya'daki Boztepe Tarım İşletmesince sürdürülen yerli ve milli sebze tohumu üretim çalışmaları, kadınlar tarafından yürütülüyor.
Aksu ilçesindeki TİGEM Boztepe Tarım İşletmesi Müdürlüğünün 11 bin metrekarelik alanı kapsayan seralarında yaklaşık iki yıldır domates, kavun, patlıcan, biber ve salatalık gibi sebzelerin yerli ve milli tohum üretimi yapılıyor.
Büyük bir özveriyle 14 kadının sürdürdüğü çalışmalar, toprak işleme ve tohumların ekilmesiyle başlıyor.
Fidelerin yeşermesi ve seraya dikilmesiyle devam eden süreç, zamanı geldiğinde erkek bitkiden alınan tozların dişi bitkilerin çiçeklerine tek tek elle yapılan melezleme işlemleriyle devam ediyor.
Daha sonra büyüyen meyvelerden tohumlar çıkartılıyor, kurutma işleminin ardından selektörden geçirilerek temizleniyor.
Zayıf tohumlar seçilerek ayrılırken, tohum taneleri makineler aracılığıyla sayılarak paketleniyor, son aşama olarak soğuk hava depolarında istifleniyor.
- "Kadınların elinde ilmek ilmek bir dantel gibi işleniyor"
İşletme Müdürü Olcay Akın, AA muhabirine, TİGEM'in Türk çiftçisinin yüksek fiyatla sebze tohumu alımını önlemek için 2018'de bu işe başladığını söyledi.
Toplam 11 bin metrekarelik sera alanında domates ve kavunda iki çeşit, patlıcan, biber ve hıyarda da birer çeşit olmak üzere 7 çeşit sebze tohumu üretimi yaptıklarını aktaran Akın, "Türk çiftçisinin ihtiyacı olan tohumlar kadınlar eliyle ilmek ilmek bir dantel gibi oya gibi işleniyor. Burada, yüzde 100 yerli ve milli sebze tohumları üretiliyor. Kadınlar eliyle üretim yapıldıktan sonra tohumlar fidanlara dönüşüyor, halkımızın beslenmesinde kullanılıyor." dedi.
TİGEM Genel Müdürü Ayşe Ayşin Işıkgece'nin de bir kadın olduğunu anımsatan Akın, tüm aşamalarda, sebze tohumunun üretiminde kadınların el emeği göz nuru olduğunu dile getirdi.
- Tohum, ekonomik ve stratejik anlamda önemli
Akın, sebze tohumculuğunun dünyada stratejik bir öneme sahip olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
"Çünkü artık gelişen dünyanın beslenmesinde tohum ilk girdi malzemesi olarak hem ekonomik hem de stratejik anlamda önemli bir unsur. Bunun yerli ve milli olması çok daha önemli. Biz de TİGEM'in Antalya'daki Boztepe tesislerinde bu işe soyunduk. Geçen iki yıllık süreçte 203 kilogram kadar tohum ürettik. Bunun karşılığı 15 bin dekarlık sera demek. Domateste bin adet tohum 2 gram geliyor. Yani 2 gramda bin adet sebze tohumu var. 203 kilogramı bu anlamda düşünmek lazım."
Üretilen sebze tohumlarının yurt dışından da ilgi görmeye başladığını vurgulayan Akın, ihracat konusunda da yavaş yavaş ilerleme kaydettiklerine dikkati çekti.
Yerli ve milli sebze tohumunun diğer üretici ülkelerden daha ucuz olduğuna değinen Akın, "Üretime başlayalı yaklaşık 2 yıl oldu ama 12 kilogram tohum sattık. Her geçen gün satışımız artıyor. Son olarak Cibuti'ye gönderdik. Öncesinde ise deneme ekimleri için Kırgızistan ve Özbekistan'a gönderdik. Fas ve Tunus ile görüşmelerimiz de sürüyor." ifadelerini kullandı.
Akın, sebze tohumlarının tüm TİGEM işletmeleri ve bayileriyle, PTTAVM'den satışa sunulduğunu, işletmeden de bilgi alınabileceğini bildirdi.
- "Anne şefkatiyle yaklaşıyormuş gibi bu işleri yapıyoruz"
Bitki Üretim Şefi Eda Ömeroğlu da kadın çalışanlarla zorlu ve hassas bir süreç yürüttüklerini söyledi.
Özellikle melezleme ve sonrasında sürdürülen çalışmanın çok hassas olduğuna işaret eden Ömeroğlu, "Anne şefkatiyle yaklaşıyormuş gibi bu işleri yapıyoruz. Çiçekler tek tek kontrol ediliyor. Kadın çalışanlarımız oya işler gibi tek tek tozlamasını, melezlemesini yapıyor. Fedakarlık gerektiren bir iş. Çok kısa sürede çok fazla iş yapılması gerekiyor." dedi.
Çalışanlardan Fatma Gür ise her gün hassasiyetle çalıştıklarını belirtti.
Bitkileri "anne ve baba" diye ikiye ayırdıklarını anlatan Gür, "Babadan çiçek alıp anneye melezleme yapıyoruz. Melezleme yapılanın karışmaması için de ip sarıyoruz. Sonra tohumu alırken melezleme yapılıp yapılmadığını bu iplerden anlıyoruz." diye konuştu.