Roma döneminden kalma önemli bir yaşam alanı olan Saratlı Kırkgöz Yeraltı Şehrinin oluşumu, milyonlarca yıl öncesinde Erciyes, Hasandağı ve Melendiz volkanik dağlarının aktif hale gelmesiyle başladı. Lav ve küllerle kaplanan bölgede soğuyan lavların katılaşması ile sert kaya tabakaları oluşurken, o dönem bölgeye gelen ilk Hristiyanlar sert kayaların altındaki yumuşak tabakaları keşfettikten sonra kesi ve çekiçle oyarak yeraltı şehrini inşa ettiler. 7 katlı olarak inşa edilen yeraltı şehrinin ilk 3 katı 2001 yılında turizme açıldı. Aksaray'a 22 kilometre uzaklıkta Gülağaç ilçesine bağlı Saratlı beldesinde bulunan Saratlı Kırkgöz Yeraltı Şehrinde tuvalet, banyo, kiler ve diğer yaşam mekanları ile toplam 40 odası gezilebiliyor. İçten sürgülü, dışarıdan gelenlerin anlayamayacakları şekilde yontulmuş değirmen taşlarından yapılmış emniyet kapılarıyla oldukça dikkat çeken Saratlı Kırkgöz Yeraltı Şehri turistlerin yoğun ilgisini çekiyor.
"Savaşlardan korunmak için yeraltı şehri inşa etmişler"
Saratlı Belde Belediye Başkanı Zeki Türker, 7 katlı olan ve 3 katı turizme açık olan yeraltı şehrinin 40 adet odası olduğunu belirterek, "Bu Saratlı Yeraltı Şehri Roma döneminden kalan önemli bir yaşam yeri. Kırkgöz Yeraltı Şehri Kapadokya bölgesine gelen turistleri her geçen gün daha fazla ilgisini çekiyor. Burası 7 katlı, ancak biz 3 katını turizme açtık. Normalde burası çok geniş bir yer. Geniş olduğu için şu an sadece 3 katı hizmette. Kırkgöz adı buradan geliyor ki, 40 tane odası var. Yeraltı şehrinde kuyuları, depoları bulunmakta. İlk Hristiyanlar Roma zulmünden kurtulmak için buraya yerleşmiş, bütün yaşamlarını içeride sürdürmüşler. Yaşamlarını sürdürmeleri için içme suları var, depoları, ambarları gibi her şeyi içinde bulunmakta. Savaşlarda korunmak için direk yeraltı şehri inşa etmişler" dedi.
Yeraltı şehrini gezmeye gelen 55 yaşındaki Benruh Özdemir ise "Yani hakikaten harika bir yer. Hep birbirlerine geçişli. Geçişler kilitli. En ufak baskınlarda görüyorsunuz bakın bunlar hep kilit yerleri, kilit taşları. Her yönden kullanmışlar, savaştan korunmak için, diğer kolonilerden, düşman kolonilerden korunmak için çok güzel, mükemmel bir yapı yapmışlar. 3 katlı zannedersem, 2 katını gezdim ama daha 3'üncü katını gezemedim" diye konuştu.