Kurban edilmeleri câiz olan hayvanlar koyun, keçi, sığır, manda ve devedir.
Bir yaşını bitirip iki yaşına girmiş koyun ve keçi, iki yaşını bitirip üç yaşına girmiş sığır ve manda, beş yaşını tamamlayıp altı yaşına girmiş olan deve, kurban olur. Ancak kuzu büyük olup, bir senelik koyundan fark olunamazsa ve altı ayı tamam etmişse kurban olur. Kurban, vahşî (yabânî) olmamalıdır.
Bir sığır, bir manda veya bir deve, yedi kişi için kurban olur. Yani yedi kişi müşterek olarak bir sığırı veya deveyi kurban edebilirler. Ortaklar yedi kişiden az, tek veya çift olabilir.
Bir koyun veya bir keçi, yalnız bir kimse için kurban olur. Bir kimse, iki koyun kurban edebilir.
Resûl-i Ekrem (s.a.v.) Efendimiz her sene iki koç kurban ederdi. Vedâ Haccı’nda yüz deve kurban ettiler.
Ortakların inek, öküz, deve veya manda kurban ederken, kurbanı hep birlikte almaları veyahut içlerinden birine vekâlet vermeleri müstehabdır.
Bütün ortakların Müslüman olmaları, kurbanda ibadete, sevap ve fedâ-yı nefse (kendilerinden bedel olmasına) niyet etmeleri, hisselerinin müsâvî (denk) olması şarttır. Bir ortağın hissesi, kurbanın bütün bedelinin 1/7’sinden az olmamalıdır.
Ortakların bazısı vacip kurbana, diğerleri sünnet, nâfile, nezir (adak) veya akîka kurbana niyet etse yahut ortakların bazısı ölü yahut sabî veya bunamış olsa kurban câiz olur.
Ortak Kesilen Kurbanın Nasıl Paylaşılır?
Kurban, ortak kesildiğinde etini tartarak taksîm etmek icap eder. Taksîm ederken ortakların hisselerinde et ile beraber deri, ayak, baş, ciğer veya yağından ve işkembesinden bir parça olursa, tahmin ile taksîm câiz olur.
Ortaklardan birine veya herhangi bir kimseye ‘Etini istediğin gibi taksîm edebilirsin.’ diye vekâlet verilirse yine tahmînen taksîm câiz olur. Taksîm etmeden hepsi birlikte etini pişirip yeseler, câizdir. Bir kimse kendisi, âilesi ve büyük çocukları için kurban etmek niyetiyle bir sığır (büyükbaş hayvan) alsa, etini taksîm etmek şart olmaz.
Kurban Eti Kimlere Verilir;
Kurban etinin üçe taksîmi müstehabdır:
Üçte biri, sadaka olarak verilir. Üçte biri, akraba ve dostlara hediye edilir veya ziyafet verilir. Üçte biri de nafakaları üzerine vacip olan kimselere yedirilir.
Kurban etinin bir kısmını hediye etmek veya etin tamamını bağışlamak câizdir.
Kurban kesen ihtiyaç sahibi ise kurbanın tamamını ev halkına yedirmesi daha faziletli ve müstehabdır.