Yavuz Sultan Selim Han, İran Seferine (1514 Çaldıran) giderken Karaman - Ereğli güzergâhında yer alan Ayrancı’ya geldiğinde, şimdi kazanın yanında ve üzerinde baraj kurulan akarsu ile karşılaşır.
Bu akarsu üzerinde değişik aralıklarla 12 köprü vardır. Yavuz Sultan Selim Han ordunun iki koldan köprülerden geçmesini emreder.
Komutan askerlerinin susuzluğunu gidermek için temiz suyu nereden bulabileceğini Hilmi Dede’ye sormuş, o da evinde karısının yayıkta yaymakta olduğu ayrandan ikram etmek istediğini söyler.
Çevrede “sokutaşı” olarak adlandırılan oyuk taşın içerisine bir miktar ayran doldurur. Komutan “İlahi dede bu kadarcık ayran koca orduya yeter mi?” der.
Ayrandan bütün askerler içip yine de bitmediğini görünce, Hilmi Dede’nin sırtını sıvazlayarak “Sen Hilmi Dede değil, bilakis Ayran Dede’sin” demesi üzerine “Ayran Dede” olarak anılmaya başlar.
Karaman'ın ayrancı İlçesi adını bu Ayran Dede’den almıştır.