Eskişehir'de faaliyet gösteren Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsünce hayata geçirilen proje kapsamında ata tohumlarının bulunup katma değer yaratılması amacıyla kırsal mahalle ve köylerde araştırmalar yapılıyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı ile Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansının (BEBKA) desteklediği "Yerel Çeşitlerinin Toplanması, Karakterizasyonu, Yerinde Korunması ve Katma Değerinin Arttırılması" adlı projenin uygulama aşamasına haziran ayında geçildi.
Kaybolmaya yüz tutmuş yerel buğday, baklagiller ve sebze tohumlarının toplanıp enstitüde çoğaltılarak üretiminin yaygınlaştırılmasının hedeflendiği çalışma için oluşturulan 14 kişilik ekip, Bursa, Eskişehir ve Bilecik'te ata tohumlarını bulmak için kırsal mahalleler ile köyleri geziyor.
Proje kapsamında enstitüde muhafaza deposu kurularak, tohumlar çiftçiye yeniden verilmek üzere 10 yıl saklanacak.
Projenin yürütücüsü ve enstitünün Serin İklim Tahılları Birim Başkanı Dr. Savaş Belen, AA muhabirine, paydaşları arasında Bursa, Eskişehir ve Bilecik'teki tarım ve orman il müdürlükleri ile Eskişehir'in Mihalıççık ilçe belediyesinin de yer aldığını söyledi.
Ortaklık ettikleri kuruluşların hem yerel çeşitleri hangi çiftçilerin ürettiğinin tespit edilmesinde hem de daha sonra bu tohumların kimlere verilmesi konusunda yardımcı olduklarını belirten Belen, "Projenin bütçesi 1 milyon 80 bin lirayı buluyor. Köylerde ata tohumlarını bulmak için geziyoruz. Ata tohumu peşindeyiz, köy köy dolaşıyoruz. Her bitki grubunun işinde uzman ve tecrübeli ekibi var. Bilecik, Bursa ve Eskişehir'de bugüne kadar 60'a yakın köy dolaştık, sezon sonuna kadar 100'ün üzerinde köy dolaşmayı hedefliyoruz." ifadelerini kullandı.
"Ürünlerin katma değerinin artırılmasını hedefliyoruz"
Dr. Savaş Belen, Türkiye'de geniş kapsamlı ata tohumu toplama çalışmasının 1939 yılında Dr. Mirza Gökgöl tarafından gerçekleştirildiğini hatırlattı.
Daha sonra gen bankalarının yıllarca tohumları toplayarak muhafaza ettiğini ancak bunların sadece araştırmacılar tarafından ıslah çalışmalarında kullanıldığını dile getiren Belen, çiftçi elinde koruma yapılamadığını anlattı.
Yürüttükleri projenin, tohumları çiftçilerin tarlalarında, yerinde koruma çalışmasıyla ilgili olduğunu vurgulayan Belen, şunları kaydetti:
"Yerel materyal toplama gezilerini kasım ayına kadar sürdüreceğiz. Bu proje kapsamında buğday, baklagil ve sebze tohumlarını topluyoruz. 15-20 yerel materyal toplamayı amaçlıyoruz. Bunları koruma altına almayı ve çiftçinin tarlasında korumayı amaçlıyoruz. Çiftçi tarlasında ata tohumlarını koruyup bunlardan katma değer elde edecek. Ata tohumlarını Mihalıççık ilçesindeki su değirmeninde öğüttürüp katma değerinin artırılması da projemizin amaçlarındandır. Yerel sistemimizin katma değerinin artırılmasını hedefliyoruz."