Hüdavent Hatun'un, "İlk kadın vali" unvanını taşıyan bir tarihi şahsiyet olarak Anadolu Selçuklu Sultanı IV. Rukneddin Kılıç Arslan'ın kızı olması ve kendisine ait türbenin Niğde'de bulunması, 1312 yılında inşa edilen türbenin 712 yıldır tarihe meydan okuyan bir yapı olmasını vurguluyor. Türbe, Türk sanatının birçok unsuruyla süslü ve yaklaşık 100 yıl aradan sonra restore edilerek ziyarete açılmış.

Uzman Sanat Tarihçisi Burak Paklacı, Hüdavent Hatun'un sadece vali olarak değil, aynı zamanda yönetimi paylaşan ikinci hükümdar olarak da düşünülebileceğini belirtiyor. Hüdavent Hatun'un hayatı, Moğol adetlerinde kadınların iktidara ortak olabildiğini ve Anadolu'ya dönüşünden sonra ölmüş bir Moğol Hanı eşi olarak amcasının oğluyla Anadolu'daki iktidarı paylaştığını gösteriyor. Türbenin, Türk sanatında eşsiz bir yapı olduğunu ve zengin süsleme programıyla dikkat çektiğini ifade ediyor.

Hüdavent Hatun'un tarihi önemi, sadece valilik göreviyle sınırlı kalmayıp aynı zamanda yönetimi paylaşan bir hükümdar olarak da değerlendirilmesi, Türk tarihinde kadınların siyasi rolünü vurgulayan bir örneği ortaya koymaktadır.

"Hüdavent Hatun istirahatgahını kendisi yaptırdı"

"Anadolu'nun ilk kadın valisi" söyleminden sonra yapının ayrıntıları ve Türk-İslam sanatındaki değeri ile çok fazla ilgilenilmediğini söyleyen Sanat Tarihçisi Burak Paklacı, Hüdavent Hatun'un 21 yıl boyunca kendi türbesinin inşası ile ilgilendiğini belirterek, "Hüdavent Hatun 16 yıl boyunca İlhanlı sarayında kalmış olmasından dolayı orada görmüş olduğu Budist adetler, İslamiyet öncesi Türk sanatı ile ilgili ayrıntıları da türbenin üzerine nakşettirdiğini biliyoruz. 1312 yılında buranın yapımına başlanıyor lakin Hüdavent Hatun'un vefatı 1332 yılı dolayısıyla istirahatgahı ile ilgili tasarımla ilgilendiğini görüyoruz. Bu anlamda da sanatçı ve tasarımcı bir ruha sahip olduğunu söyleyebiliriz. Hüdavent Hatun Türbesi'ndeki hiçbir ayet, sembol ve süsleme tesadüfi değildir. İslam öncesi Türk sanatının çok zengin tasarımlarını üzerinde barındırır. Yaklaşık 21 yıl boyunca kendi türbesinin yapımı ile ilgilenen Hüdavent Hatun bunun üzerine çok düşünüyor" şeklinde konuştu.

Hüdavent Hatun Türbesi'nin doğru anlatıldığı ve tanıtımı iyi yapıldığında Türk-İslam coğrafyasından turist akınına uğrayabileceğini söyleyen Paklacı, yapının Türk sanatında önemli bir yapı olduğunu, birçok kültürü içinde barındıran böyle zengin bir süsleme programına hiçbir yapıda rastlanılmadığını belirtti.