Bizans ile Roma dönemlerinde yapılaşma evresi geçiren, 2 bin 200 yıllık geçmişi bulunan Erdemli ilçesi Ayaş Mahallesi'nde, Mersin-Antalya D400 karayolunun yanında ortaya çıkarılan ve 28 dönemdir kazı çalışmalarının sürdüğü 23 hektarlık alanda kurulduğu belirlenen, geçmişin en önemli ticaret ve üretim merkezlerinden Elaiussa Sebaste Antik Kenti'nde restorasyon, konservasyon çalışmalarına geçildi. Kastamonu Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Kazı Başkanı Dr. Asena Kızılarslanoğlu ile birlikte İtalya'nın Roma Sapienza Üniversitesi'nden bir ekibin de katılımıyla arazi etüt çalışmaları yapıldı. Geçtiğimiz yıl kazısı tamamlanan büyük hamamın duvarlarında restorasyon gerçekleştirilirken, sütun sıralarının ayağa kaldırması için de projelendirme çalışması yapıldı. Ayrıca tollar yolu üzerindeki Kuzey Nekropolü ve kentin en yüksek noktasında yer alan Roma Tapınağı'nın dron ile 450 adet hava fotoğrafı çekilerek, 3 boyutlu görsel ve verilerinin elde edilmesi için dijital belgeleme çalışması yapıldığı kaydedildi. Kazı çalışmalarının yanı sıra yapılacak restorasyon, konservasyon ve konsolidasyon çalışmaları sayesinde, antik kentteki yapıların turizme açılmasıyla, ziyaretçilerin çok daha anlaşılır bir şekilde yapıları ve işlevlerini anlayarak gezmelerinin amaçlandığı aktarıldı. Restorasyon ile ayağa kaldırılacak bazilika sütunlarının 4 metre uzunluğunda ve tonlarca ağırlıkta olduğuna vurgu yapılarak yapıyı tekrar gözler önüne sereceği ifade edildi.

"Elimizde var olan sütunlar, olduğu haliyle ayağa kaldırılacak"

İtalya'dan 8 kişilik ekiple kazılara katılan Roma Sapienza Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Annalisa Polosa, "Büyük Hamamda kazı çalışmaları tamamlandı. Onun için projelendirme çalışmaları yapılarak, önümüzdeki yıllarda sütunların ayağa kaldırılması planlanıyor. Sütunlar in-situ halinde bulunduğu için bu haliyle korunarak, anastylosis çalışmaları yapılacak, yeni bir sütun eklenmeyecek. Elimizde var olan sütunlar, olduğu haliyle ayağa kaldırılacak. Bunun için şuanda projelendirme yapılıyor. Mimar restoratörümüz çizim ve ölçüm çalışması yapıyor. Kısacası restorasyon çalışmaları için bir ön hazırlık. Ben de 2015 ile 2019 yılları arasında burada kaza başkanlığı yürüttüm. Bundan sonra burada yapılacak olan çalışmalar benim için de önemli. Turistlere, yerli halka, burayı ziyaret edecek insanlara restorasyonu yapılmış olan yapıları göstermek adına, onların bu yapıların sağlam zamanlarında nasıl kullanıldığı, en azından sütunların nasıl durduğu yönünde onlara görsel anlamda bir şeyler verilebileceği için mutluyum ve bundan dolayı da heyecan duyuyorum" dedi.

"Sütunlar görsel anlamda kullanım açısından bilgi verecek"

Sezonun ilk haftalarında müzeye teslim edilecek buluntu eserler üzerinde çalıştıklarını anımsatan Kazı Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Asena Kızılarslanoğlu, "Bu hafta itibari ile de arazide, İtalyan meslektaşlarımızla birlikte özellikle kazı çalışması tamamlanmış olan yapıların restorasyon, konsolidasyon ve turizme açılması açısından bazı projelendirme çalışmalarına başladık. Önümüzdeki sene restorasyon çalışmaları devam edecek. Özellikle herkesin bu hamam yapısıyla ilgili ayağa kaldırabileceğimiz sütunları görebilmeleri ve hamamın bir bölümünün en azından insanlara biraz daha görsel anlamda, kullanım açısından bilgi verecek olması açıkçası bizi heyecanlandırıyor. Onun için bu çalışmalarda kazı çalışmalarının çok önemli bir bölümünü oluşturuyor" diye konuştu.

"Geleceğe yatırım açısından da önemli bir çalışma"

Kazı çalışmalarını yaparken bir taraftan da restorasyon çalışmalarının devam etmesinin her kazıda şart olduğuna değinen Kazı Başkanı Kızılarslanoğlu, "Çünkü özellikle yapılacak bu çalışmalar, kenti gezmeye gelecek misafirlerimizin biraz daha yapılar hakkında, dönem hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlıyor aslında. Sütunların ayağa kaldırılması bu yapının kullanımı hakkında fikir edinebilmelerini sağlayacak. Bu açıdan restorasyon çalışmaları çok önemlidir. Bu yapıları korumak, gelecek nesillere bırakmak adına yapılan, geleceğe yatırım açısından da önemli bir çalışma. Sadece restorasyon değil konsolidasyon çalışmaları da yapılıyor" şeklinde konuştu.

"Kentin tarihi 2 bin 200 yıl öncesine gidiyor"

Hamam yapısında apsis kısmında restorasyon çalışması da yapıldığına dikkat çeken Kızılarslanoğlu, "Önümüzdeki sene de devam edecek çalışmalar için planlama ve programlama yapıyoruz. Restorasyon kazı çalışmalarının büyük bir parçasını oluşturmakta, bundan dolayı zaten biz de her iki çalışmayı birlikte yürüteceğimiz için mutlu ve heyecanlıyız. Şuan bulunduğumuz yapı, hamam yapısı aslında. Ama Bizans döneminde Bazilika olarak kullanılmış. Kentin tarihine bakacak olursak, Kilikya Bölgesinden dolayı oldukça erken dönemlere gidiyor. Ancak Elaiussa Sebaste'nin kentleşme sürecine girişi olarak düşünüldüğünde tarihi 2 bin 200 yıl öncesine gidiyor" diyerek sözlerini tamamladı.